Các công trình xây dựng, phá dỡ và cải tạo đã tạo ra gần 160 triệu tấn chất thải mỗi năm, trong đó có gần 1/3 chất thải rắn không độc. Với chính sách giảm bớt bãi chôn lấp rác thải, tăng chi phí bãi rác, xây dựng có quy hoạch thì việc sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường và có thể tái sử dụng đang là một chiến lược ngày càng được xem xét ứng dụng trong cộng đồng kiến trúc và xây dựng Hoa Kì và trên toàn thế giới.
Đá tự nhiên với độ bền và có tính linh hoạt cao đã trở thành ứng cử viên tuyệt vời cho chiến lược ở trên, việc đưa chúng ra bãi rác là một sự lãng phí rất lớn. Ngoài ra, việc mở rộng vòng đời của sản phẩm sẽ làm giảm các tác động đến môi trường, sử dụng lại đá tự nhiên có thể đóng góp vào chương trình xây dựng xanh, chẳng hạn như chứng nhận LEED của Hội đồng Xanh Hoa kì. Đá marble và sandstone được tái sử dụng tại St Anne's Cathedral
1. Các ứng dụng cho việc tái sử dụng đá tự nhiên
Đá tự nhiên có nhiều ứng dụng để bạn có thể tái sử dụng chúng dưới nhiều hình thức như: nghiền nát, phân mảnh hoặc toàn bộ sản phẩm đá hoàn thiện được sử dụng lại hoàn toàn, chỉ cần cải tiến một chút. Một số ví dụ bạn có thể xem xét:
- Các tấm slab, miếng đá có thể sử dụng làm đá lát nền. Những ứng dụng này không yêu cầu quá khắt khe về chi tiết gia công, kích thước khổ đá và bề mặt đá có thể đánh bóng lại, loại bỏ hoàn toàn các dấu vết quá trình sử dụng cũ.
- Những loại đá không phù hợp với các ứng dụng, hạng mục cụ thể như trên có thể sử dụng để xây dựng các bức tường chắn gabion. Bức tường chắn gabion có tính hiệu quả về chi phí hơn các bức tường bê tông cốt thép và có thể dễ dàng xây dựng dù cả những người không chuyên.
- Các miếng đá tự nhiên nhỏ hơn có thể sử dụng làm cốt liệu bê tông.
- Đá tự nhiên dưới dạng bột có thể được sử dụng làm phân bón. Thành phần khoáng chất vốn có của nó như: canxi, magie là những chất dinh dưỡng cần thiết cho đất và thực vật.
- Các mảnh đá bằng phẳng có thể được dùng để tạo ra một lối đi bộ mosaic, trong khi các miếng đá lớn hơn có thể tạo thành các nền hoa hoặc con đường mòn nhỏ đi trong vườn.
- Các mảnh đá có thể sắp xếp với nhau tạo ra một diện mạo hoàn toàn mới.
- Khi một căn nhà hay một công trình dự kiến sửa chữa hoặc thay thế, hãy giữ lại phần cấu trúc ban đầu, ngồi bàn bạc cùng với kiến trúc sư kết hợp chúng với nội ngoại thất trong căn nhà mới. Điều này tạo cảm giác hoài cổ, mới lạ cho công trình.
Cần lưu ý rằng việc đá tự nhiên có thể tái sử dụng hay không là do quá trình bảo trì, bảo dưỡng trước đây. Chẳng hạn, đá chịu áp lực lớn từ nhiệt độ có thể làm thay đổi cấu trúc của chúng. Các tấm đá mỏng còn có thể thay đổi hình dạng khi sự biến động nhiệt lặp đi lặp lại thường xuyên. Thực hiện các kiểm tra về cấu trúc của đá sẽ biết được loại đá đó có thể ứng dụng làm gì. Tuy nhiên, bài kiểm tra chỉ cho chúng ta một phần cái nhìn, chính những nhà thiết kế, những kiến trúc sư sáng tạo có thể cho chúng ta rất nhiều ứng dụng phù hợp với tất cả các tình trạng của đá tự nhiên.
2. Các phương pháp tháo giỡ để tái sử dụng đá tự nhiên
Cơ quan bảo vệ môi trường Hoa Kỳ ước tính rằng vào năm 2030, khoảng một phần tư các tòa nhà đã tồn tại trong năm 2000 sẽ được thay thế. Số tòa nhà sẽ bị phá hủy và vật liệu phế thải sẽ rất nhiều, tuy nhiên, nếu vật liệu – đến 90% - từ các tòa nhà này được tái sử dụng vào các tòa nhà mới có thể tiêu tốn ít chi phí hơn trong quá trình xây dựng. Ngoài ra, việc tiêu thụ năng lượng nước, điện và vật liệu phụ trợ cần thiết để sản xuất các sản phẩm mới
Trở ngại lớn nhất trong việc tái sử dụng đá tự nhiên là thiếu tính truyền thông của các chuyên gia và sự vắng mặt của cả một hệ thống thương mại các vật liệu tái sử dụng như thế này. Tuy nhiên, nếu các kiến trúc sư, nhà thiết kế bỏ công sức nghiên cứu việc sử dụng lại loại vật liệu này từ các tòa nhà, công trình chắc chắn sẽ tạo ra một thị trường lớn trong tương lai gần.
Các nhà thầu giám sát việc gỡ bỏ các tòa nhà nhận định rằng việc tháo rời, phân rã vật liệu có lợi hơn là việc phá hủy hoàn toàn. Quá trình này có thể tốn nhiều thời gian, công sức nhưng lại tiết kiệm được một khoản chi phí đáng kể về lâu dài. Đá tự nhiên là loại vật liệu có giá trị đặc biệt và tạo ra nguồn lợi nhuận đáng kể nếu được tháo rời cẩn thận. Hiện nay, đá tái chế không rẻ hơn đá mới, đặc biệt là các nguồn đá nhập khẩu từ nơi có chi phí nhân công thấp. Thường thì các nhà thiết kế cao cấp họ thích các loại đá nhập khẩu hơn vì màu sắc, kích thước tấm slab mới lạ, để đá tái chế phổ biến hơn, nhà thiết kế, nhà thầu cần phải hỗ trợ thị trường này một cách tích cực.
Đá tự nhiên đặc biệt là đá hoa cương, đá marble có thể bền chặt suốt đời với một tòa nhà, kĩ thuật phân rã chúng đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng tới sự bền vững của đá. Các liên kết cơ học được chuẩn hóa có nhiều thuận lợi cho việc phân rã hơn là kết nối chúng bằng vữa, thiết kế theo lớp sẽ dễ dàng tách các vật liệu sau này.
Tóm lại, việc tái sử dụng đá tự nhiên đặc biệt là đá hoa cương đem lại nhiều lợi ích không chỉ riêng về kinh tế mà còn cả môi trường. Thị trường Việt Nam hiện nay việc tái sử dụng đá tự nhiên còn rất ít và gần như chưa có một đơn vị chuyên cho công việc này.
